ΕΝΔΟΔΟΝΤΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ, ΓΝΩΣΤΗ ΠΑΛΑΙΑ ΩΣ «ΑΠΟΝΕΥΡΩΣΗ»

Κάτω από την εξωτερική ουσία των δοντιών μας, αδαμαντίνη και οδοντίνη,  στο εσωτερικό τους υπάρχει μία κοιλότητα μαλακού ιστού που ονομάζεται πολφικός ιστός. Ο πολφικός ιστός περιέχει τα νεύρα του δοντιού, φλέβες, αρτηρίες και λεμφικά αγγεία και εντοπίζεται μέσα στους ριζικούς σωλήνες οι οποίοι  είναι πολύ μικρά και λεπτά χωρίσματα, τα οποία ξεκινούν να διακλαδίζονται από το πάνω μέρος του δοντιού μέχρι την άκρη της ρίζας. Ένα δόντι έχει τουλάχιστον ένα, και συνήθως, όχι περισσότερους από τέσσερις ριζικούς σωλήνες.

Γιατί αισθάνομαι πόνο;

Όταν ο πολφός μολύνεται,  κυρίως λόγω της τερηδόνας, λόγω κάποιας βαθιάς κοιλότητας, λόγω κάποιου τραυματισμού ή κάποιου κατάγματος που επιτρέπουν στα μικρόβια του στόματος να εισέλθουν εντός του, μπορεί να νεκρωθεί. Στον πολφό που αρχίζει έτσι να φλαιγμαίνει, αυξάνει η ροή του αίματος και η κυτταρική δραστηριότητα. Έτσι το δόντι δε μπορεί να καταπραΰνει μόνο του την πίεση που ασκείται στο εσωτερικό του. Αντίστοιχα, στο νεκρό πολφό αέρια προϊόντα από τη δραστηριότητα των εγκατεστημένων μικροβίων, αυξάνουν την πίεση που ασκείται στο εσωτερικό του δοντιού και έτσι  προκαλούν απευθείας πόνο. Συνήθως αισθανόμαστε πόνο στο δόντι όταν δαγκώνουμε  κάτι με αυτό, κατά τη  μάσηση, καθώς και όταν έρχεται σε επαφή με ζεστά ή παγωμένα τρόφιμα και ροφήματα.

Γιατί χρειάζομαι ενδοδοντική θεραπεία (απονεύρωση);

Η ενδοδοντική θεραπεία είναι απαραίτητη, επειδή το δόντι δεν μπορεί να θεραπευτεί μόνο του από ένα σημείο και μετά . Οι αντιβιώσεις και τα παυσίπονα δεν το θεραπεύουν, βοηθούν μόνο στην προσωρινή καταστολή των συμπτωμάτων (πόνο, πρήξιμο κλπ.). Χωρίς θεραπεία, η λοίμωξη θα εξαπλωθεί, το οστό γύρω από το δόντι θα αρχίσει να εκφυλίζεται και το δόντι μπορεί να χαθεί. Στις περισσότερες περιπτώσεις ο πόνος χειροτερεύει μέχρι να φτάσει ο ασθενής σε σημείο να χρειάζεται άμεση οδοντιατρική φροντίδα. Η μόνη εναλλακτική λύση συνήθως είναι η εξαγωγή του δοντιού. Αυτό μπορεί να κάνει τα γύρω δόντια να στραβώσουν, προκαλώντας επιπλοκές. Παρόλο που η εξαγωγή μοιάζει μια οικονομική λύση, το κενό που θα μείνει απαιτεί την τοποθέτηση εμφυτεύματος ή γέφυρας, η οποία θα κοστίσει πολύ περισσότερο από την ενδοδοντική θεραπεία. Όταν έχουμε  την επιλογή είναι πάντα προτιμότερο να κρατήσουμε τα δικά σας δόντια. Από μελέτες που έχουν γίνει προκύπτει ότι η επιτυχία των ενδοδοντικών θεραπειών, όταν αυτές γίνονται με τους απαραίτητους κανόνες, ξεπερνά το 90%.

Τι είναι η ενδοδοντική θεραπεία (απονεύρωση);

Η ενδοδοντική θεραπεία είναι μία διαδικασία που γίνεται για να σωθεί ένα δόντι με κατεστραμμένο ή νεκρό πολφό, μέσω του καθαρισμού του «άρρωστου» πολφού και της μορφοποίησης του ριζικού σωλήνα. Ο σωλήνας γεμίζει με γουταπέρκα, ένα ελαστικό υλικό σαν καουτσούκ, για να προληφθεί η επαναμόλυνση του  δοντιού. Στη συνέχεια το δόντι σφραγίζεται μόνιμα, ή  χτίζεται με έναν άξονα και καλύπτεται με πορσελάνινη στεφάνη (θήκη). Αυτό επιτρέπει στους ασθενείς να διατηρήσουν τα δικά τους δόντια.

Τι περιλαμβάνει μία ενδοδοντική θεραπεία (απονεύρωση);

Αρχικά γίνεται προσεκτικά τοπική αναισθησία για να μουδιάσει η περιοχή. Στη συνέχεια τοποθετείται μία ελαστική μεμβράνη γύρω από το δόντι ώστε να το απομονώσει  (απομονωτήρας). Το τελευταίο αποτελεί θεμελιώδους σημασίας στάδιο, μιας και εξασφαλίζει ότι η εργασία μας θα διεκπεραιωθεί υπό άσηπτες συνθήκες, βοηθώντας μας να απολυμάνουμε το εσωτερικό του δοντιού από τα μικρόβια που ήδη περιέχει και ότι δεν θα του προσθέσουμε επιπλέον επιμολύνοντας το. Γίνεται επίσης για λόγους ασφαλείας, για να μην υπάρξει κατάπωση μικροεργαλείων. Ακολούθως, δημιουργείται ένα άνοιγμα από τη μύλη του δοντιού στο θάλαμο του πολφού, το οποίο καθαρίζεται και σχηματοποιείται. Ο καθαρισμός γίνεται με μηχανικά μέσα αλλά και με υγρά αντισηπτικά. Στο τέλος ο ενδοδοντιστης  οδοντίατρος θα γεμίσει το θάλαμο του πολφού και τον/τους σωλήνα/ες με το ελαστικό υλικό γουταπέρκα ή κάποιο άλλο υλικό για να προληφθεί η μόλυνση της περιοχής ξανά. Το δόντι μπορεί να σφραγιστεί προσωρινά  ώστε να μη μολυνθεί. Εάν από το δόντι έχει χαθεί μεγάλο τμήμα οδοντικής ουσίας, ενδέχεται να τοποθετηθεί ένας μεταλλικός άξονας. Τέλος, μία πορσελάνινη στεφάνη τοποθετείται συνήθως πάνω από το δόντι για να ενισχύσει τη δομή του, διότι τα ενδοδοντικώς θεραπευμένα δόντια γίνονται ποιό εύθραυστα  και να βελτιώσει  την εμφάνισή του.

Τι συμβαίνει μετά τη θεραπεία;

Η φλεγμονή των ιστών ίσως προκαλέσει δυσφορία για μερικές μέρες, κάτι που μπορεί να ελεγχθεί με απλά αναλγητικά. Από έρευνες προκύπτει ότι το μεγαλύτερο ποσοστό ασθενών που δέχθηκαν ενδοδοντική θεραπεία ήταν σε θέση να επιστρέψουν άμεσα στην εργασία τους. Η παρακολούθηση της επούλωσης των ιστών γίνεται μέσω μίας επαναληπτικής εξέτασης. Καλό είναι από την πλευρά που έγινε η ενδοδοντική θεραπεία, να βουρτσίζουμε τα δόντια μας συχνά χρησιμοποιώντας οδοντικό νήμα, να αποφεύγουμε το μάσημα σκληρών τροφών με το ενδοδοντικά θεραπευμένο δόντι μέχρι να επισκεφθούμε  τον οδοντίατρό μας για την τελική αποκατάσταση του δοντιού.

Η απονεύρωση παίρνει πάρα πού καιρό για να τελειώσει όπως παλιά;

Όταν η ενδοδοντική θεραπεία εκτελείται από εξειδικευμένο Ενδοδοντολόγο είναι μια διαδικασία αποτελούμενη από ένα σύνολο μικροκινήσεων ακριβείας. Ο Ενδοδοντολόγος είναι εκείνος ο ειδικός οδοντίατρος που έχει λάβει περαιτέρω εκπαίδευση 2-3 ετών μετά το πτυχίο της Οδοντιατρικής και έχει εξειδικευθεί στην εκτέλεση απονευρώσεων με ιδανικό τρόπο. Η γνώση του αλλά και η ευχέρεια του να χρησιμοποιεί τα νέα τεχνολογικά μέσα τον καθιστούν ικανό να ολοκληρώσει οποιαδήποτε σχεδόν ενδοδοντική θεραπεία σε 1-2 επισκέψεις. Με τον τρόπο αυτό καταγράφεται ποσοστό επιτυχίας στην απονεύρωση άνω του 90%. Αντίθετα, όταν η απονεύρωση γίνεται από το γενικό οδοντίατρο, οι επισκέψεις συνήθως ξεπερνούν τις 8-10, με αμφίβολη εξέλειξη για την διτήρηση του δοντιού.

Η απονεύρωση πονάει πολύ;

Πρόκειται για ένα στερεότυπο που πλέον δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Αυτή η αντίληψη είναι αποτέλεσμα των πρακτικών που υπήρχαν  σε  προηγούμενες δεκαετίες. Η ανεπαρκής γνώση που επικρατούσε τότε, αλλά και η έλλειψη της τεχνογνωσίας και μέσων που έχει στη διάθεσή του ο οδοντίατρος σήμερα, κάνουν την εργασία του πολύ πιο ανώδυνη και αποτελεσματική.

Από πρόσφατη έρευνα προκύπτει ότι ασθενείς που έχουν την εμπειρία μιας απονεύρωσης είναι πολύ πιο πιθανό να την χαρακτηρίσουν ως ανώδυνη διαδικασία, σε σχέση με ασθενείς που δεν είχαν ποτέ αυτή την εμπειρία.

Το να μη νιώθει καμία ενόχληση κατά τη διάρκεια  της θεραπείας του ο ασθενής δεν είναι πολυτέλεια αλλά επιβεβλημένη ανάγκη. Έτσι, δίνεται πια στις μέρες μας ιδιαίτερη προσοχή στην πολύ καλή τοπική αναισθησία.

Γιατί αποτυγχάνει μια απονεύρωση;

Όπως σε όλες τις ιατρικές πράξεις, έτσι και στην απονεύρωση η πιθανότητα επιτυχίας δεν είναι 100%. Οι λόγοι μπορεί να είναι πολλοί, μπορεί οι ρίζες του δοντιού να είχαν μεγάλη κλίση και έτσι δεν μπορούσαν να καθαριστούν εύκολα, μπορεί η προηγουμένη απονεύρωση να μην διεκπεραιώθηκε με ικανοποιητικό τρόπο, μπορεί να μην τοποθετήθηκε μια στεφάνη (θήκη) αμέσως μετά την προηγουμένη απονεύρωση, μπορεί να εμφανίστηκε ξανά τερηδόνα στο δόντι, μπορεί στο δόντι να προκλήθηκε ράγισμα κλπ. Σε όλες τις περιπτώσεις όμως το κοινό είναι ότι μικρόβια επιβίωσαν ή/ και ξαναμπήκαν στο δόντι και μετά από κάποιο διάστημα προκάλεσαν πόνο ή/ και πρήξιμο. Μόνο σε ελάχιστες περιπτώσεις, ακόμα και όταν μια ενδοδοντική θεραπεία ολοκληρωθεί σύμφωνα με όλους τους κανόνες και τις βασικές αρχές της σύγχρονης Ενδοδοντίας, μπορεί να έχουμε παραμονή των συμπτωμάτων, που οφείλεται κυρίως στην παραμονή μικροβίων σε περιοχές εντός του δοντιού που είναι αδύνατο να προσεγγίσουμε συντηρητικά για να τις καθαρίσουμε. Σε τέτοιες περιπτώσεις, ίσως χρειαστεί ακρορριζεκτομή (αφαίρεση του άκρου της ρίζας του δοντιού) στο δόντι, ώστε να αφαιρεθεί χειρουργικά η φλεγμονή.

• Οι ασθενείς που έχουν την εμπειρία μιας απονεύρωσης είναι 6φορές πιο πιθανό να την χαρακτηρίσουν ως ανώδυνη διαδικασία, σε σχέση με ασθενείς που δεν είχαν ποτέ αυτή την εμπειρία
• Όταν η ενδοδοντική θεραπεία (απονεύρωση) εκτελείται από Ενδοδοντολόγο, λόγω της εξειδίκευσής του αλλά και της ευχέρειας του να χρησιμοποιεί τα νέα τεχνολογικά μέσα είναι δυνατό να ολοκληρωθεί σε 1-2 επισκέψεις
• Όταν η ενδοδοντική θεραπεία (απονεύρωση) εκτελείται από Ενδοδοντολόγο, λόγω της εξειδίκευσής του αλλά και της ευχέρειας του να χρησιμοποιεί τα νέα τεχνολογικά μέσα, έχει ποσοστό επιτυχίας που ξεπερνά το 90%, σε αντίθεση με το γενικό οδοντίατρο

 

αρχική ακτινογραφία: ασθενής πρησμένος και με έντονα συμπτώματα

προηγούμενη ατελής και αποτυχημένη ενδοδοντική θεραπεία

παραμονή μικροβίων εντός του δοντιού

ύπαρξη αλοίωσης  (στρογγυλή μαύρη περιοχή που υποδεικνύει το

βέλος) στο κόκαλο

 

τελική ακτινογραφία: μετά την επανάληψη της ενδοδοντικής θεραπείας

πλήρης αποδρομή του πόνου και του οιδήματος

 

επανεξέταση μετά από 1 χρόνο:  τοποθέτηση ενδορριζικού άξονα και στεφάνης

απουσία πόνου

πλήρης επούλωση της κύστης

αρχική ακτινογραφία: ασθενής πρησμένος και με έντονα συμπτώματα, εκτεταμένη τερηδόνα που έχει προσβάλει το νεύρο, είσοδος μικροβίων εντός του δοντιού, ύπαρξη αλοίωσης  (μαύρη περιοχή που υποδεικνύει το βέλος) στο κόκαλο.

τελική ακτινογραφία: μετά την ενδοδοντική θεραπεία

πλήρης αποδρομή του πόνου και του οιδήματος

 

επανεξέταση μετά από 1 χρόνο:  τοποθέτηση στεφάνης

απουσία πόνου

πλήρης επούλωση της βλάβης

αρχική ακτινογραφία: ασθενής πρησμένος και με έντονα συμπτώματα

ατελής ενδοδοντική θεραπεία και σπασμένο εργαλείο

εντός του δοντιού

παραμονή μικροβίων εντός του δοντιού

ύπαρξη αλοίωσης   (μαύρη περιοχή που υποδεικνύει το

βέλος) στο κόκαλο

 

τελική ακτινογραφία: μετά την  επανάληψη της ενδοδοντικής θεραπείας

αφαίρεση του σπασμένου εργαλείου

πλήρης αποδρομή του πόνου και του οιδήματος

 

επανεξέταση μετά από λιγότερο από1 χρόνο:  τοποθέτηση στεφάνης

απουσία πόνου ή συμπτωμάτων

πλήρης επούλωση της βλάβης

Επιστροφη